میانه شهری است کهن با قدمت هزاران ساله که بین زنجان و تبریز قرار گرفته و مانند نگینی در میان رشته کوههای قافلانتی و بوزقوش آرمیده است. میانه به معنای کامل کلمه از “عصر حجر” باقی مانده است چراکه وجود آثاری با قدمت بیش از 5000 سال، میانه را به عصر حجر یا دوره سنگ میبرد. همچنین آثار تاریخی زیادی از دوره مفرغ (5500 سال تا 3000 سال پیش) و عصر آهن (3000 سال پیش به اینسو) در میانه وجود دارد که نشان میدهد میانه در طول 7000 سال گذشته در میان ورق های تاریخ تمدن بشری حضور داشته است.

این شهر در طول تاریخ مانند تمام شهرهای تاریخی جهان، فراز و نشیب بسیاری داشته است از تبدیل شدن به مرکز قدرت حکومتی در 3 هزار سال پیش تا تبدیل شدن به تل خاک و دهی کوچک در زمان حمله مغول.

حال در گذر تاریخ امروزه میانه بخاطر بحران بیکاری و نداشتن امکانات مناسب، به یکی از مهاجرفرست ترین نقاط کشور تبدیل شده و جمعیت 800 هزار نفری میانه ایها اکنون به کمتر از 200 هزار نفر تبدیل شده است و اکنون نزدیک به 600 هزار نفر میانه ای در خارج از میانه کار و زندگی میکنند و تقریباً بازگشت آنها به وطن ممکن نخواهد بود.

میانه به عنوان پهناورترین شهرستان آذربایجان، با آن کوههای بلند و راههای پر پیچ و خم و مناظر چشم نواز، در دل و یاد رهگذرانش هست و این قسمت از سفر، جزو خاطرات مسافران میباشد. زیبائی این شهر آنچنان است که چشمان رهگذران را ناخودآگاه به خود معطوف میکند. این شهر در میان کوههای اطراف خود چونان کودکی در آغوش مادر است. کمتر مسافری هست که از میانه بگذرد و غرق تماشای طبیعت خدادادی آن نگردد.

میانه از نظر جغرافیایی، جایی بسیار خاص با خصوصیاتی منحصر بفرد است. شاید هیچ آبادی در میانه نباشد که رود و کوه در آن وجود نداشته باشد. آبادیها با رودها و کوهها عجین شده اند و شاید برعکس، همین کوهها و رودها منشاء تشکیل آبادیها شده اند.

محمدصادق نائبی