شهرستان میانه با 5595 کیلومتر مربع مساحت با اشغال 12.3 درصد مساحت استان، بعنوان پهناورترین شهرستان استان آذربایجانشرقی محسوب میشود که یک هشتم از خاک استان و یک سیصدم از خاک ایران را دربرگرفته است.

این شهرستان، خوش هندسه است، چراکه بیشتر متمایل به شکل مربع است و مانند شهرهای دیگر استان، ناقواره نیست.

مساحت 5595 کیلومتر مربعی شهرستان بطور نامساوی بین چهار بخش تقسیم میشود:

• بخش مرکزی با مساحت 2175 کیلومتر مربع، 39% از سطح شهرستان یا دو پنجم آن را تصاحب کرده است.
• بخش کندوان با مساحت 1250 کیلومتر مربعی، 22% از مساحت شهرستان را به خوداختصاص داده است.
• بخش کاغذکنان با 1111 کیلومتر مربع مساحت، مالک 20% یا یک پنجم شهرستان میانه است.
• بخش ترکمنچای نیز با تصاحب 1060 کیلومتر مربع از زمینهای شهرستان، یک پنجم سطح شهرستان را تشکیل داده است.

تقسیمبندی بخشها، دهستانها و آبادیهای میانه

طبق آخرین تقسیمبندی رسمی کشوری در ابتدای سال 1395، کشور ایران به 31 استان، 429 شهرستان، 1057 بخش، 1245 شهر، 2589 دهستان و 68125 آبادی تقسیم شده است.

در این میان استان آذربایجان شرقی با جمعیت 3 میلیون و 910 هزار نفری، دارای 21 شهرستان، 59 شهر، 46 بخش، 142 دهستان و 2911 آبادی میباشد.

سهم میانه نیز 5 شهر، 4 بخش، 17 دهستان و بیش از 400 آبادی است که نسبت به شهرستانهای دیگر ارقام قابل توجهی است.

مجموع 4 بخش شهرستان از 17 دهستان تشکیل میشوند که سهم هر کدام متفاوت است. این 17 دهستان مجموعه بیش از 400 آبادی شهرستان میانه را تحت پوشش قرار میدهند.

شهرستان میانه از سال 1391 با دستور رئیس جمهور وقت به فرمانداری ویژه ارتقا یافت و فرماندار آن به عنوان معاون استاندار محسوب میگردد.

بیش از 70 روستای میانه خالی از سکونت هستند البته در فصل برداشت تقریباً تمامی روستاهای میانه دارای سکونت هستند و اگر روزی سرشماری عمومی بجای پاییز در تابستان صورت گیرد جمعیت میانه بیش از 250 هزار نفر خواهد بود. اگر بصورت اتفاقی هم، چند روستا را در تابستان آمارگیری کنند، متوجه خواهند شد جمعیت تابستانه میانه یک سوم بیش از جمعیت زمستانه اش هست. شاید به جرأت بتوان گفت هیچ روستایی وجود ندارد که خانه ای در آن باشد و سکونت تابستانه نداشته باشد.

400 پارچه آبادی میانه و 4 بخش میانه واقعاً از هر حیث تنوع عجیبی دارند و مدیریت متمرکز بر آنها واقعاً دشوار است. این شهرستان از نظر پراکندگی و تنوع آبادیها منطقه ای است متراکم و مزدحم. مرکز این شهرستان باید توانایی اداره بیش از 400 آبادی کوچک و بزرگ را داشته باشد.

فاصله مکانی دو روستای میانه ممکن است به اندازه فاصله میانه تا تبریز باشد و فاصله زمانی رسیدن از روستای گاو در کاغذکنان تا روستای حاج خلیل در کندوان ممکن است دو برابر مدت زمان رفتن از میانه تا تبریز باشد!

درحالیکه مناطق کاغذکنان تشنه آب هستند مناطق کندوان سرشار از آبهای رودخانه ها و قناتها هستند.

درحالیکه در دامنه های بوزقوش حیوانات عجیبی مانند سیاهگوش و خرس را میتوان دید، تعجب ندارد اگر در مناطق کاغذکنان، پلنگ ببینیم.

درحالیکه چندین روستای میانه در ارتفاع پست کمتر از 1000 متری قرار دارند، بعضی روستاهای کندوان در بالای 2000 متری قرار گرفته اند.

درحالیکه بخش مرکزی میانه تابستانی 43 درجه را تحمل میکند، مناطق کندوان و ترکمنچای اختلاف دمای بالای10 درجه ای با مرکز دارند.

از نظر رستنی ها، باغات و محصولات زراعی نیز همین تنوع گسترده و عجیب دیده میشود و در مطالعه محصولات باغی و زراعی روستاها خواهید دید که منطقه به منطقه، همه چیز متفاوت میشود.

اما تمامی این 400 پارچه روستای میانه در 2 چیز بدون حتی 1 استثناء مشترک هستند: ترک بودن و مسلمان بودن. حتی یک روستا در میانه نداریم که زبان غیرترکی داشته باشد. حتی یک روستا در میانه نداریم که دین غیراسلام داشته باشد. البته در مذهب و فرق، حدود 10 روستای میانه غیرشیعه هستند.

در مباحث آتی به تفصیل و به تفکیک، بخش های میانه را معرفی خواهم کرد.

محمدصادق نائبی www.Naebi.ir